نمای ساختمان و فضاهای روباز

روشنایی فضای خارجی ساختمان در هنگام شب فقط برای ارتقاء پرستیژ ساختمان نیست بلکه به مهمانها در مکان‌یابی و مسیریابی کمک میکند. اگر ساختمان از فاصله دور قابل شناسایی باشد، یک فضای مهمان‌نواز و دوستانه خلق میکند که مهمان‌ها را در آرامش به سمت در ورودی راهنمایی میکند، تاثیر دلپذیری بر آنها دارد و خاطره خوشی را برای آنها رقم میزند.

بطور کلی، نورپردازی مناسب شبانه که کاملا با معماری ساختمان هماهنگ باشد، تاثیر بسیار مثبت و ماندگار بر نمای ساختمان بر جای خواهد گذاشت. نورپردازی بر روی ساختمان، ظاهری بسیار محکم و قوی به ساختمان میدهد، نورپردازی از داخلی نیز ظاهری باز و پرتلالو به ساختمان خواهد داد. در نورپردازی نمای ساختمان الزاما نباید از خطوط و نقوش طراحی معماری پیروی کرد.

برای نورپردازی هنری در شب میتوانید جزئیات ساختمانی و معماری را نادیده بگیرید و یک تصویر کلی جدید از ساختمان به مخاطب ارائه کنید. تاثیر خاص در این حالت زمانی است که نورپردازی قبل از کمرنگ شدن نور روز فعال شود. در اینحالت، مخاطب قادر است تغییر شکل معماری هنگامیکه تاریکی چادرش را بر فضا می‌کشد، شاهد باشد. طی ماه‌های گرم سال، فضای خارج از رستورانها یا هتلها به طرز خارق‏‌العاده‌ای جذاب و فریبنده هستند.

اگر چشم ما به تاریکی عادت کرده باشد، حتی نورهای اندک و با درخشش پائین نیز آزاردهنده خواهند بود. در تاریکی، پرتوهای نور زننده، آسیب بیشتری به چشم انسان وارد میکنند، و در نتیجه ناراحتی نیمه خودآگاه زیادی را باعث میشوند. بنابراین نورپردازی فضاهای باز بیرون از ساختمان نیازمند ملاحظات خاص است.

 در هر حالت از تماس مستقیم دید با پرتوهای لامپ خودداری کنید، نور باید بطور غیرمستقیم به چشم انسان برسد. در رستورانهایی که از مهمانان خود در فضای باز پذیرایی میکنند، پرتوهای زننده نورپردازی از مشکلات عمده محسوب میشوند.

• منابع نوری متمرکز در چیدمان خطی مهمانان را حتی در تاریکی مطلق به سمت صحیح راهنمایی میکنند. نورپردازی مسیر در پارکها و باغها که پر از پله یا سایر خطرات احتمالی هستند به حداقل روشنایی 5lx نیاز دارند.
• پرتوهای زننده و آزاردهنده حاصل از لوازم نورپردازی، مسیریابی را برای ما دشوار میگرداند. با کمک تابلوهای نورانی یا نورپردازی شده، مسیریابی را تسهیل کنید.
• تکنولوژی LED با عمر خدماتی حدودا 50.000 ساعت برای نورپردازی متمرکز در فضای آزاد بسیار مناسب هستند.
• لامپهای LED برای نورپردازی رنگی (دینامیک) نیز بکار گرفته میشوند. تغییرات رنگ را میتوان در هر توالی و با هر سرعت برنامه ریزی کرد. اگر از روشنایی با تکنولوژی RGB (ترکیب 3 رنگ اصلی قرمز، سبز و آبی) استفاده کنید، با ترکیب رنگها میتوانید طیف های رنگی ردلخواه را تولید کنید (از جمله سفید). لامپهای فلوئورسنت RGB (ترکیب 3 رنگ اصلی قرمز، سبز و آبی) منبع نوری جایگزین محسوب میشوند.

مدیریت نورپردازی

مدیریت نورپردازی، دامنه ی وسیعی از تکنیک های نورپردازی مطلوب برای زمانهای گوناگون در روز و شب را دربرمیگیرد – به ویژه در هتلها و رستورانها برنامه‌ریزی برای هر سیستم مدیریت نورپردازی باید با تمرکز بر نیازهای انسان و انتظارات وی انجام شود.

سیستمهای مدیریت نورپردازی به ما کمک میکنند فضای نورپردازی در اتاقها را با توجه به شرائط فعلی تنظیم کنیم – همانطور که میتوانیم ترکیب آب سرد و گرم را تنظیم کنیم تا آب سرد، ولرم یا گرم در اختیار داشته باشیم.

• تامین اولویتهای فردی – چون از نظر هر مهمان، فضای قابل قبول دارای مشخصه‌های متفاوتی است.
• تقویت انگیزه و پویایی – چون نورپردازی سفارشی به بهبود حس رفاه در محیط کمک میکند.
• تامین نور بیشتر برای ماههای زمستان
• انتخاب آزادانه عملکردها به جای تحمیل یک راه‌حل نورپردازی برای همه موارد.

علاوه بر این جنبه‌ها، لازم است به مزایای اقتصادی سیستم مدیریت نورپردازی هم توجه کنید.

برای مثال، با استفاده از سنسورهای نور میتوانید میزان مصرف انرژی را تا سطح قابل توجهی کاهش دهید.

در هتلها، معمولا مسیرهای ارتباطی به اتاقها در طول روز کمتر مورد استفاده قرار میگیرند. با استفاده از سنسورها میتوانید چراغها را فقط در زمان لزوم روشن کنید. اما حداقل روشنایی مناسب برای مسیریابی را در هر زمان فراهم کنید. برای این منظور میتوانید از روشنایی ناشی از نورپردازی راهرو های اصلی یا نورپردازی اضطراری در خود راهرو مربوطه استفاده کنید.

سنسورهای نور قادرند میزان روشنایی نور روز یا نور مصنوعی را اندازه‌گیری کنند؛ هنگامیکه محدوده روشنایی برای آن سنسورها تنظیم شده باشد، سنسور دستور روشن یا خاموش شدن ادوات نورپردازی یا کم نور شدن آنها را صادر میکند تا میزان نور کاهش یا افزایش یابد و به اندازه محدوده تنظیم شده برسد. این تنظیمات برای حفظ روشنایی در شدت نور تعریف شده، انجام میشوند. با این کار در تالارها، بخش پذیرش، اتاقهای کنفرانس، سمینار و مسیرهای ارتباطی که امکان تامین روشنایی با نور خورشید را دارند و همه نواحی کاری و اداری صرفه جویی قابل توجه خواهید داشت.  مدیریت روشنایی، امکان تنظیم سریع صحنه‌های نورپردازی متغیر و مستقل را با توجه به کابردهای متفاوت فضا، فراهم می نماید – این روند به ویژه برای اتاقهای کنفرانس و سمینار یا فضاهای چندمنظوره که در هتلها یا تشکیلات غذاخوری وجود دارند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مهمانیهای خانوادگی، بخش پذیرش، فضای اجتماعات، سمینارها و جلسات، سخنرانی، نمایش اسلاید یا ویدئو، نمایش تصاویر نوری – همه این رویدادها و فعالیتها نیازمند سطوح متفاوتی از نور و شرائط بصری هستند. بر اساس تجهیزات نورپردازی نصب شده، مدیریت نورپردازی قادر است کنترل انواع لوازم نورپردازی، توزیع روشنایی، تعیین جهت نور، مدلسازی و رنگ نور را فراهم کند. هر نوع موقعیت نورپردازی از قبل تعیین شده را میتوان برنامه ریزی کرد، تست کرد و از قبل تنظیم کرد تا در هر زمان که لازم باشد فعال شود.

علاوه بر آن، همه صحنه‌های روشنایی که به این شیوه توصیف شوند را میتوان از طریق دستی هم تغییر داد و اصلاح کرد، این تنظیمات برای تامین برخی نیازهای خاص نورپردازی برای مهمانان انجام میشوند.

رابط کاربردی دیجیتالی استاندارد  بین المللی DALI (رابط نورپردازی قابل بررسی دیجیتال) برای تسهیل مدیریت نورپردازی منعطف در اتاقهای انفرادی یا واحدهای ساختمانی کوچک معرفی شده است. این سیستم، یک سیستم کاملا مستقل است که با سیستم مدیریت ساختمان ادغام میشود تا عملکردهای روشن/خاموش یا کم نور کردن را کنترل کند و قادر است دسترسی راحتتر به اجزاء متصل به این سیستم را فراهم کند.

گروه کاری AG DALI (www.dali-ag.org) تحت پوشش انجمن الکترونیک و الکتریک آلمان کار میکند و یکی از بزرگترین سازندگان اجزاء روشنایی برق در ایالات متحده و اروپا محسوب میشوند.

• سنسورهای نور قادر به روشن/خاموش کردن و تنظیم اتوماتیک سیستمهای روشنایی هستند تا میزان رضایت از روشنایی را افزایش داده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه باشند.
• به دلیل هزینه های پائینتر مصرف انرژی، بازدهی نوری بالاتر (توان عملیاتی الکترونیک) و فواصل طولانی‌تر سرویس های دوره ای نسبت به سیستم های روشنایی قدیمی‌تر، زمان لازم برای بازکسب سرمایه گذاری اولیه بر روی سیستم جدید مدیریت نورپردازی همراه با اجزاء جدید روشنایی معمولا بیشتر از پنج سال نخواهد بود.

روشنایی اضطراری و مقررات آن

روشنایی تحت قوانین، مقررات و استانداردهای قاطع و محکم اجرا میشود که از نظر یک فرد معمولی همچون یک جنگل غیرقابل نفوذ به نظر میرسد. بنابراین مالکان، طراحان، نصب کنندگان و اپراتوهای سیستم های نورپردازی در هتلها و رستورانها باید همه امور را با مشاوره با متخصصان حرفه‌ای انجام دهند و گارانتی‌های ضروری را از تیم حرفه‌ای که این نظرات را ارائه کرده است، دریافت کنند.

ایمنی مهمانان و همچنین پیشگیری از حوادث صنعتی از مهمترین اولویتها در این راستا است. روشنایی اضطراری برای تامین برق هنگام قطع برق سراسری یا مواردی که بر تامین برق عمومی تاثیرگذار هستند، الزامی است.

 در روشنایی اضطراری، نورپردازی استاندارد و نورپردازی ایمن، هر دو رعایت میشوند.

روشنایی آماده به کار، تضمین کننده تداوم عملیات است چون حداقل نور و روشنایی برای یک تشکیلات را فراهم میکند تا مشکل اصلی برق رفع گردد.

روشنایی ایمنی یک اصطلاح کلی است که شامل کاربردهای  مختلفی از جمله روشنایی در مسیرهای فرار، فضاهای کاری خطرناک و همچنین روشنایی جهت کاهش اضطراب و ترس نیز می باشد. برای مثال، لازم است حتی در صورت قطع برق عمومی، بسیاری از جزئیات در فضاهای کاری خطرناک قابل مشاهده باشند تا حفظ سلامت افراد تضمین گردد.

روشنایی عمومی فضاهای داخلی

لوازم روشنایی گرما تولید میکنند. لازم است نماد M یا MM بر روی لوازم نورپردازی حک میشوند، مشاهده گردد. انتخاب یکی از این این نمادها بستگی به جنس لوازمی دارد که باید این نماد بر روی آن چسبانده شود.

در خصوص نورهای نقطه‌ای، حداقل فاصله تا سطحی که روشن میشود باید رعایت گردد.

لوازم روشنایی مخصوص نصب توکار با  نماد ایمنی F-fire، باید بر روی سطوحی نصب شوند که قابلیت اشتعال آنها معمولی است (زیاد نیست) یا از موادی ساخته شدند که دیرتر از حد معمول میسوزند.

در راهرو ها یا در طول مسیرهای فرار که سقف آنها از نوع F30/F90 (برای آتش) ساخته شدند، لوازم روشنایی باید در محفظه‌هایی نصب شوند که توسط آژانس تست مواد تائید شده باشند.

روشنایی ایمنی

طبق قوانین، در تشکیلاتی که پذیرای بیش از 400 مهمان هستند یا بیش از 60 تختخواب در آنها وجود دارد، اجرای روشنایی ایمنی ضروری است، یعنی اگر روشنایی عمومی بطور کامل قطع شد، مهمانان و کارکنان باید قادر باشند به راحتی مسیر خود را در مسیرهای فرار، راهرو ها و پلکان تشخیص داده و خود را به درهای خروج برسانند.

در تشکیلات کوچکتر که در آنها مسیریابی دشوار است یا نور طبیعی به داخل راه ندارد، همین شرائط قابل اجرا است.