نورپردازی نما هتل مورفیوس با اسکلت بیرونی
هتل Morpheus (هتل مورفیوس) اولین ساختمان بلند اسکلت بیرونی جهان است که توسط Zaha Hadid طراحی شده است، شامل دو برج به ارتفاع 40 طبقه است که حفرههای داخلی مرکز آن پنجره‌ای ایجاد می‌کند که فضای عمومی داخلی هتل را با شهر بیرونی متصل می‌کند. شرکت ISOMETRIX که طراحی و اجرای نورپردازی نما رویایی این ابرسازه را برعهده داشته است با چالش‌های بسیاری روبرو شد. باهم داستان نورپردازی نما این سازه را بررسی می‌کنیم.
معماری
شعبده شرق دور:
هتل مورفیوس اولین ساختمان بلند اسکلت بیرونی جهان واقع در شهر ماکائو (چین) است. این سازه یکپارچه 40 طبقه با ساختار هنجار شکن که توسط Zaha Hadid طراحی شده است، شامل دو برج در کنار هم است که به وسیله حفرههای داخلی مرکزی خود، پنجره‌ای ایجاد می‌کند که فضای عمومی داخلی هتل را به شهر بیرونی متصل می‌گرداند.
در معماری نمای بیرونی هتل مورفیوس نورآوری در تکنولوژی با رویا پردازی ادغام گردید. نام آن نیز برگرفته از خدای رویاهای یونانی است. این سازه دروازه‌ای شکل، متشکل از دو برج است که چندین حفرههای داخلی در مرکز آن ترکیب شده‌اند تا پنجره شهری ایجاد کنند و فضاهای عمومی داخلی هتل را با منظره بیرونی متصل می‌کنند. این سبک معماری به مورفیوس شکلی منحصر به فرد را می‌دهد و در کنار زیبایی متمایز حفره‌ها و فضاهای داخلی منحصربفرد، اتاق های گوشه‌ای بیشتری را در اختیار مهمانان قرار می‌دهد که رو به حفرههای مرکزی است و چشم‌اندازهای بسیار ویژه‌ای به فضای دهلیز دارند.
معمار پروژه، زاها حدید، در ابتدا زمانی که برای اولین بار در سال 1981 به چین سفر کرد، شروع به مطالعه معماری و هنرهای سنتی چین، از جمله کنده کاری بروی سنگ یشم کرد. شکل منحصر به فرد هتل Morpheus از سنت‌های غنی چینی و حکاکی بروی یشم الهام گرفته است. اسکلت بیرونی به عنوان یک عنصر مجسمه‌سازی برای ساختمان طراحی شده است و عنصر منحصربفرد بودن را به آن می‌بخشد. اسکلت بیرونی در حقیقت یک مفهوم نوین است که به عنوان راه حلی برای افزایش فضای داخلی هتل مطرح شد که در عین حال یک بوم نقاشی پیچیده و چالش برانگیز برای شرکت ایزومتریکس، برای طراحی نورپردازی نما ارائه کرد. در علم معماری، اسکلت‌های بیرونی، فرم و ساختار سازه گونه‌ای هستند که بر روی پوشش نمای بیرونی ساختمان‌ها قرار می‌گیرند. جای‌گیری ساختار یک ساختمان به صورت بیرونی، فضاهای داخلی آن را از دیوارها و ستونهای نگهدارنده آزاد می‌کند که در نتیجه فضاهای بزرگتر و بهینه‌تری را برای بازدیدکنندگان و طراحان داخلی ایجاد می‌کند. اسکلت بیرونی و نمای داخلی هتل مورفیوس یک مثال آشکار از این سبک معماری است.
نورپردازی نما
طراحی و اجرای نورپردازی پیچیده این ساختمان مرتفع، توسط شرکت ISOMETRIX و با استفاده از تجهیزات روشنایی ساخت شرکتLumacape صورت پذیرفت. ماهیت منحصر به فرد مفهوم اسکلت بیرونی، یک مسئله پیچیده و چالش برانگیزی برای ایزومتیکس، طراح نورپردازی پروژه، بوجود آورد در این خصوص که تجهیزات روشنایی را چگونه جای‌گذاری کند. اسکلت بیرونی دارای فضاهای آزاد و حفرههای متعدد با اشکال گوناگونی است و یکپارچه‌سازی لامپ‌های قدرتمند برای روشن کردن تمام فضاها و شکل‌گیری نورپردازی در هر بخش چالش بزرگی بود.
راه حل این مسئله، شامل محاسبات، مطالعات و ساخت ماکت‌های متعددی برای یافتن راه حل روشنایی مناسب برای این پروژه بود. شرکت لومااسکیپ، تولیدکننده معتبر تجهیزات روشنایی، برای پروژه نورپردازی نما هتل، اقدام به طراحی و تولید ادوات روشنایی سفارشی برای ایجاد یکنواختی نور در کل نما کرد به گونه‌ای که با معماری اسکلت بیرونی نما ترکیب شود. برای پشت سر گذاشتن این چالش، شرکت لومااسکیپ تجهیزات روشنایی منحصر به فردی را برای نورپردازی داخل اسکلت بیرونی مدل‌سازی کرد و فرم سه بعدی نمای بیرونی آن را تقویت کرد، با تاکید برا اینکه مانع رسیدن هرگونه نور مستقیمی به پنجره‌های پشت شود.
پس از ارائه نمونه‌های متعدد و اجرای‌های تست بروی ماکت، در نهایت تجهیزات روشنایی که فناوری اختصاصی PowerSync™ را در خود جای داده بود، برای نورپردازی انتخاب شدند. بعنوان نمونه چراغ‌های RGBW با توان 9W با پرتوهای باریک افقی که برای روشن کردن قسمت زیرین هر بخش نما طراحی شدند. همچنین نورافکن‌های 100 واتی RGBW که برای روشن کردن فضاهای خارجی در هسته مرکزی ساختمان مورد استفاده قرار گرفتند. سرانجام هتل رویایی Morpheus بیش از 3000 چراغ LED RGBW Lumascape روشن گردید.
نورپردازی نما هتل مورفیوس
این نما به یک نورپردازی بسیار خاص برای هرچه بیشتر جلوه بخشیدن نیاز داشت. طراحی نورپردازی نما ارائه شده توسط شرکت Isometrix به گونه‌ای بود که هم به ایجاد روشنایی کلی مختصر بروی نمای بیرونی کمک کند و هم منطبق با معماری بتواند با استفاده از بخش‌های چهار کاناله خارجی، اسکلت بیرونی نما را جلوه ببخشد و در عین حال از ورود نور خیره کننده به داخل اتاق‌ها جلوگیری کند. برای این منظور آن‌ها اقدام به سفارش "Bespoke Luminaire" (روشنایی اختصاصی – سفارشی) به عنوان بهترین راه حل نورپردازی، نمودند. عملیات اجرا و نصب تجهیزات یک چالش منحصربفرد بود و در تمام مراحل به خصوص سیم کشی و دسترسی به بخش‌های مختلف اسکلت بیرونی، در اجرای برنامه‌ریزی روشنایی، دقت و وسواس بسیار زیادی به کار گرفته شد.
مدیر طراحی نورپردازی شرکت Isometrix در خصوص ملاحظات معماری که باید در نظر می‌گرفت، گفت: "اسکلت بیرونی این سازه ساختارهای آزاد زیادی دارد و می‌تواند وسایل نوری کوچک، مجزا و قدرتمندی را در خود پنهان کند که می‌توانند برای نمایش دهلیزها و طرح کلی استفاده شوند و قابل تنظیم باشند. " البته نورپردازی دهلیزها چالش اصلی تیم طراحی بود که راه حل آن شامل محاسبات، مطالعات و ماکت‌های متعدد و در نهایت توسعه تجهیزات نورپردازی سفارشی با زوایای پرتو مناسب گردید. وی افزود: "همه لامپ‌های بیرونی به گونه‌ای سفارشی ساخته شده‌اند که در هماهنگی کامل با جزئیات نما و کمترین تأثیر بصری دیده شدن در طول روز باشند. "
در حقیقت هدف اصلی نورپردازی توسعه و ایجاد طرحی بود که خواسته‌های معمار را برآورده سازد، وسایل نور را به طور محتاطانه در معماری سازه جای بدهد، بر ساختار و اسکلت بیرونی از نظر معماری تأکید کند و در عین حال اطمینان حاصل شود که نورپردازی نما هتل از نظر بصری در میان ساختمانی اطراف منحصربه بفرد و جلوه کننده است. در نهایت جدا از همه موارد ذکر شده باید نما به طور یکنواخت و به طور کامل روشن می‌گردید. در طول مراحل نصب، تیم در برابر شرایط سخت جوی و فضای محدود در روکش‌گذاری قرار گرفت اما در پایان نورپردازی به طور کامل و بدون نقص اجرا گردید.
تجهیزات روشنایی اختصاصی
شرکت Isometrix برای تامین تجهیزات روشنایی، با شرکت Creative Lighting Asia (CLA) همکاری نمود تا نسبت به تجهیز کردن ادوات نورپردازی خود برای نما کمک کند. CLA با توجه به نورپردازی نما، برای سفارشی کردن ادوات مورد نیاز این پروژه با تولیدکننده بزرگ Lumascape Lighting در استرالیا وارد همکاری گردید تا بر روی دو راه حل سفارشی کار کنند. ادوات سفارشی مورد نیاز هم برای زوایای خروجی و هم زوایای پرتو مورد نیاز بود. تجهیزات سفارشی شده که علاوه بر کیفیت و عملکرد بسیار بالا، باید با انعطاف‌پذیری مناسب می‌توانستند در فضای بسیار تنگ درون اسکلت بیرونی قرار بگیرند.
پس از ارائه نمونه‌های اولیه متعدد و تست بروی ماکت، CLA با استفاده از دو چراغ کاملاً سفارشی از Lumascape که هر دو از فناوری اختصاصی PowerSync استفاده می‌کردند، توانست رضایت شرکت Isometrix را جلب کند و قرارداد تأمین و نصب را دریافت کند. یک محصول پرتو باریک افقی 9 وات RGBW که برای روشن کردن سطح زیرین بخش‌های نما طراحی شده بود و دیگری یک نورافکن 100 واتی RGBW بود تا فضاهای خارجی در هسته مرکزی ساختمان را نمایان کند.
نتیجه کار گروهی
پیشرفت‌های اخیر در فناوری به همه تیم‌های طراحی و ساخت در نقاط مختلف این امکان را داد تا با کمک مدلهای سه بعدی دیجیتالی که حاوی اطلاعات معماری و نورپردازی هر قسمت از پروژه است، به طور مشترک کار کنند. در این سیستم جامع و آنلاین طراحی، هر عضوی از هرکدام از تیم‌ها در سراسر جهان می‌توانست تغییرات مورد نظر خود را اعمال کند که در همان زمان کالیبره و رندر گردیده و با یک سیستم خودکار بررسی شده و نهایی می‌شوند. این پیشرفت فن‌آوری که اجازه ساخت چنین مدل سه بعدی دیجیتال جامعی از هتل را با امکان کار مستقیم آنلاین بروی آن می‌داد، شامل تمام اطلاعات شبیه‌سازی تجهیزات نورپردازی، متریال بدنه نمای بیرونی و جزئیات معماری بود و تیم نورپردازی و سازنده تجهیزات روشنایی را قادر ساخت ساختمانی با پیچیدگی‌هایی مانند Morpheus ایجاد کنند. در این روش سرعت اعمال تغییرات و انتخاب بهترین طرح برای تیم طراحی تجهیزات و تیم طراحی نورپردازی بالا رفته و همکاری بین دو گروه منعطف‌تر گردید زیرا با توجه اینکه بعد مسافت جغرافیایی برای هردو تیم وجود داشت، این فن‌آوری باعث گردید تا امکان کار همزمان برای همه فراهم گردد.
با وجود یک نمای خارجی چشمگیر، مهم بود که فضای داخلی همان استانداردهای بالا و کیفیت طراحی را ادامه دهد. اسکلت بیرونی بروی فضای داخلی تاثیر زیادی داشت و فضای موجود را برای طراحی داخلی و نورپردازی با سازگاری بالا بهینه کرد. حفرههای داخلی هتل، پنجره‌های شهری بزرگ ایجاد می‌کنند که فضاهای عمومی داخلی هتل را با شهر پیوند می‌دهند. ایجاد سوئیت های گوشه‌ای منحصربه‌فرد با چشم‌اندازهای دیدنی از دهلیز و شهر که با این طراحی و چیدمان، تعداد اتاق‌های هتل با نمای خارجی را به حداکثر می‌رسانند و توزیع برابر اتاق را در دو طرف ساختمان تضمین می‌کنند. دهلیزها نواحی خاصی بودند که معماران ZHA و شرکت Isometrix کنترل هنری کاملی بروی آن فضاها داشتند. در قسمتهای پایینی دهلیز، فضاهای سه‌بعدی اسکلت بیرونی گسترش یافته و پنجره‌ها کوچکتر می‌شوند، که به وضوح در طراحی رستوران در طبقه همکف Pierre Hermé Lounge است.استفاده از نورافکن‌های مخفی در سطح بالایی و پانل‌های دیواری در اطراف به ایجاد نورپردازی کلی داخلی کمک نمودند. با استفاده از چراغ‌های خطی سری Laser Blade برند iGuzzini، تیم طراحی نورپردازی به طرح دراماتیک و پیچیده خود در فضاهای داخلی دست یافتند. لایت باکس‌ها برای پیروی از اشکال و فرم‌های منحصر به فرد طراحی دیوار آتریوم استفاده شده‌اند. کانالهای کم نور کنترلی DMX به هر جعبه نور متصل شده‌اند که اجازه می‌دهد کل اتمسفر آتریوم مانند یک منظره در حال تغییر برای زمانهای مختلف شبانه روز قابل برنامه‌ریزی شود. در بیرون، از LEDهای زیر آب Wibre برای روشن کردن استخر استفاده شد و فضای گرم و دلنشینی به ساختمان و محیط اطراف آن می‌بخشد.
تونی رایان، مدیر پروژه در CLA، اظهار داشت "پیچیدگی این ساختار، هم از نظر طراحی نورپردازی و هم از نظر اجرا و نصب ادوات نورپردازی، این پروژه را به یک چالش بزرگ تبدیل کرد. اما با همکاری تیم‌های طراحی ZHA و Isometrix، ما توانستیم پروژه‌ای شگفت‌انگیز و واقعاً خیره‌کننده را به پایان برسانیم. "
